Winter 2007, nr. 23

Klik op de afbeelding voor een pdf-versie van het tijdschrift

4 Het Jonge Schaap, de nieuwe bovenkruiende houtzaagmolen bij de Zaanse Schans, is sinds afgelopen september in bedrijf. Het eerste balkenvlot werd inmiddels over de Zaan naar de molen getransporteerd. Verdwenen traditie herleeft.

7 Het Zaans Museum en FluXus, centrum voor de kunsten werken nauw samen aan kunsteducatieprojecten voor leerlingen van basisscholen. Hoe de schone kunsten en erfgoed hand in hand kunnen gaan.

10 De katholieke arbeidersbevolking in Zaandam liep aanvankelijk nog betrek-kelijk braaf aan de hand van de katholieke elite en de bisschop, maar eman-cipeerde nadien sterk. Het tweede (en laatste) deel van een serie beschrijft hoe deze groep zich aan het kerkelijke gezag ontworstelde en weerbaar werd. 14 Boekennieuws. Nieuwe uitgaven over de Zaanstreek belicht.

17 Toen het Noordzeekanaal in 1876 was voltooid, moesten de Zaankanters nog geruime tijd wachten voor de Zaandamse haven daarop goed werd aangesloten. In het bestek voor de haven waren ook ‘paalwerken’ opgenomen. Langs de Havenstraat zijn nog altijd meerpalen uit het einde van de negentiende eeuw aanwezig.

20 Jispers waren al vroeg betrokken bij de walvisvaart. Marie Schaap-Jongens stuitte tijdens genealogisch onderzoek op haar verre voorvader Claes Cornelisz. Jonges (1595-1654), die als commandeur en bevrachter vroeg bij de walvisvaart vanuit Jisp was betrokken.24 De objecten in het Honig Breethuis aan de Lagedijk te Zaandijk vragen om zorgvuldig beheer. Huib Thissen is daar verantwoordelijk voor en beschrijft wat erbij komt kijken om het bijzondere interieur in goede staat te houden.

27 De geboren Fries Sipke Lootsma werd van grote waarde voor de kennis van de Zaanse geschiedenis. Een klein portret.28 Het familiebedrijf Oliefactorij Pieter Bon Czn te Zaandam bestaat al ruim 250 jaar. Waar werd begonnen met transport, handel en opslag van de in de Zaanse molens geslagen olie, ontwikkelde de onderneming zich tot een multifunctionele tankterminal aan het Noordzeekanaal.

33 Kroniek. Een overzicht van de belangrijkste Zaanse gebeurtenissen van juli tot en met september.

36 Vóór het Noordzeekanaal werd gegraven waren er talrijke plannen om Amsterdam voor zeeschepen weer goed bereikbaar te maken. Deze waren onder meer afkomstig van Hendrik Verdonk, een Zaanse molenmaker. Om zijn ideeën uiteen te zetten schreef hij meerdere brieven aan de koning.

40 Aan het verblijf van tsaar Peter de Grote in Zaandam herinneren onder meer twee portretten. De afbeeldingen zijn identiek, maar de formaten ervan zijn verschillend. Ze werden ruim 130 jaar na het bezoek van de tsaar geschilderd.

43 Tijdens bodemonderzoek in Oostzaan werd in een kuil huishoudelijk afval uit de periode 1475-1550 gevonden, dat onder meer bestaat uit het uiterst zeldzame goudlustermajolica. Dit duidt op vroege rijkdom in het dorp.

45 Verenigingsnieuws. Berichten over ‘de eigen club’ die ook anderen kunnen interesseren.

46 Cultuurhistorisch eropuit? De agenda geeft tips.