Voorjaar 2006 Nr. 16

Klik op de afbeelding voor een pdf-versie van het tijdschrift

4 De Doofpot aan de Zaandamse Oostzijde (gebouwd in de jaren zestig van de negentiende eeuw als vermaning van de Waterlandse doopsgezinden) is sinds 1953 in gebruik en bezit van het Apostolisch Genootschap. Dat liet het markante gebouw de afgelopen jaren grondig restaureren. Een terugblik op deze werkzaamheden en het verdere verleden.

8 In  het  noorden  van  Zaandijk  ligt  in  de  Zaan  sinds  bijna  veertig  jaar  de  Showboat, een schip met een bijzondere geschiedenis.

10 Schepen die ter walvisjacht voeren, moesten zich in de laatste decennia van de achttiende eeuw steeds verder noordelijk wagen; veelzeggend sprak men van  ‘ijsvisserij’.  De  risico’s  waren  groot;  de  verliezen  soms  ook.  Een  waar  rampjaar was 1777.

14 Met  het  slaan  van  de  eerste  paal  ging  de  bouw  van  houtzaagmolen  Het  Jonge Schaap van start. Een van de grootste problemen bij deze bouw werd inmiddels opgelost. Machinefabriek P.M. Duyvis te Koog bleek bereid de krukas te maken en dit werk bovendien te sponsoren.

16 ‘Bankier van het verzet’ is een van de verscheidene eretitels die werden gegeven aan Walraven van Hall om zijn rol tijdens de Tweede Wereldoorlog. Toch raakte hij in de vergetelheid. Onlangs verscheen zijn biografie.

20In een aantal collecties van musea en particulieren zijn sierlijke mahoniehouten emmertjes te vinden, die herinneren aan eerdere, zeventiende-eeuwse metalen  boodschappenemmers.  De  houten  emmers  worden  ‘mopjes’  of  ‘mopsjes’ genoemd. Wat is de juiste naam, en waarom? 

23 Een van de doelstellingen van de Zaanse Kaper is de bekendheid van achttiende-eeuwse Zaanse kostuums te vergroten. Leden van de groep tonen de klederdracht daarom tijdens diverse evenementen. De reacties zijn wisselend. Een gesprek met Vera Kaat over haar bijzondere hobby.

26  Bij het graven van een put in Nauerna kwamen verscheidene voorwerpen uit de achttiende eeuw naar boven. Daaronder was een spek- of zeepstenen mannetje. Waar werd dat voor gebruikt? En hoe kwam het in de Zaanstreek?

28 Kroniek.  Een  overzicht  van  de  belangrijkste  Zaanse  gebeurtenissen  van  september tot en met december.

31 Cultuurhistorisch erop uit? De agenda geeft tips.

33 Simon Hooij, geboren op het Zaandamse Kalf, trok in 1869 naar Rome om daar als ‘zouaaf ’ te vechten in het leger van de paus. Toen dat was verslagen keerde  hij  als  een  ‘clochard’  terug  in  Zaanstreek,  waar  hij  in  katholieke  kringen een gerespecteerd man werd. Zijn graf in Zaandam herinnert aan zijn zouaventijd.

36 Verenigingsnieuws,  berichten  van  Zaanse  cultuurhistorische  verenigingen  en instellingen.

38 Boekennieuws. Nieuwe uitgaven over de Zaanstreek belicht.

43 Zaanse cultuurhistorische instellingen zijn steeds vaker te vinden op inter- net.  Daarnaast  geven  landelijke  site  informatie  over  de  Zaanstreek,  zoals  www.dewoonomgeving.nl

44 Zaanse  klokken  worden  beschouwd  als  de  vroegste  streekklokken  van  Nederland. Het maken ervan was een familie-aangelegenheid die van vader op zoon werd overgedragen. Een voornaam klokkenmakersgeslacht was de familie Van Rossen uit Koog.