Lente 2011, nr 36

Klik op de afbeelding voor een pdf-versie van het tijdschrift

4 De houthaven van Zaandam was de werkplek van de havenarbeiders. Behalve tijdens het werk kwamen zij ook samen in hun eigen ‘bonkieshuis’. De houtwerkers kenmerkten zich door een grote onderlinge solidariteit. Dat ondervond een collega die zijn geluk in Zuid-Amerika beproefde. Dankzij steun van zijn oude collega’s kon hij naar Zaandam terugkeren. Na een arbeidsongeval sprongen zijn collega’s opnieuw voor hem in de bres.

7 Duyvis Wiener (voorheen P.M. Duyvis) is in binnen- en buitenland een gerenommeerd bedrijf in de machine-industrie. Onlangs vierde de onderneming haar 125-jarig bestaan. Kort daarna kreeg Duyvis Wiener het predicaat ‘Koninklijk’ toegekend.

12 Omstreeks 1275 werd het IJ bedijkt en werd in de Zaan een dam gelegd, die er in ieder geval al in 1310 was. Amsterdam en Zaandam waren van elkaar gescheiden door het brede IJ. Er onstonden veerdiensten en andere vormen van scheepvaart. Deze vormden de enige verbinding tussen Amsterdam en de Zaanstreek.

14 De houtindustrie was een van de pijlers van de Zaanse economie dankzij de Uitgeester: Cornelis Corneliszoon, die een krukas in zijn molen aanbracht. Erfgoedpark De Hoop te Uitgeest beijvert zich de paltrokzaagmolen De Otter uit Amsterdam naar het Erfgoedpark te verplaatsen, en als dat niet lukt een replica te bouwen.

18 De Stichting Wormerveerse Vermaning nam in december 2009 voor één gulden het kerkgebouw van de Vereenigde Doopsgezinde Gemeente aan de Zaanweg over en bracht het onder in een beheers- en exploitatiestichting. Het monumentale gebouw kreeg een publieke functie.

21De Louis XIV-stijl is in de Zaanstreek niet ruim vertegen-woordigd, maar er zijn toch wel voorbeelden van te vinden. Op Zaans niveau probeerde men de Franse stijl van tuinen te imiteren.

25 In haar verslag van 1852 meldde de gemeente Zaandam dat er een hoogst belangrijke fabriek in aanbouw was: een door stoom aangedreven rijstpellerij. De Nederlandse stoomvergunning no.87 stond op naam van de firma D. van Voorst en zoon in Zaandam. Het bedrijf werd een grote speler in de rijst-industrie.

29 De olieslager Claes Arisz Caeskoper was een verwoed schaatser. Met een drietal kornuiten besloot hij een schaatstocht te maken langs twaalf steden. De precieze route van hun tocht is niet bekend, maar deze was langer dan de Friese elfstedentocht.

32De nu nog aanwezige Grote kerk van Westzaan werd omstreeks 1530 gebouwd en kende een oudere voorganger. Dankzij tijdens archeologisch onderzoek opgegraven restanten van de fundering kon een goed beeld worden verkregen van de totale plattegrond van het gebouw. Achttiende-eeuwse prenten maken duidelijk dat deze kerk een zogenoemde pseudobasiliek was.

35Boekennieuws. Nieuwe uitgaven over de Zaanstreek belicht.

41 Kroniek. Zaanse gebeurtenissen in het vierde kwartaal van 2010.

44 Agenda. Tips voor cultuurhistorische uitjes en het aanbod van tal van Zaanse culturele instellingen.

46 Verenigingsnieuws. Berichten over de ‘eigen club’ die ook anderen kunnen interesseren.